დედაქალაქის საკრებულოს ყოფილმა წევრმა, ქ. თბილისის მერობის კანდიდატმა, ალექსანდრე (ალეკო) ელისაშვილმა დღეს “სამოქალაქო მოძრაობა” დააფუძნა. სიტყვით გამოსვლისას მან მიმოიხილა ქვეყანაში შექმნილი მდგომარეობა და შეფასება მისცა არსებულ რეალობას:

“მე ძალიან რთულ რამეს გთავაზობთ ყველას. გთავაზობთ იმას, რომ თითოეულმა ჩვენგანმა ავიღოთ ამ ქვეყანაზე პასუხისმგებლობა. ყველაზე დიდი პრობლემა არის ის რომ ჩვენ ველოდებით ვიღაც მესიებს, დევგმირებს, თეთრ ცხენზე ამხედრებულ რაინდებს ან ძალიან მდიდარ და ძალიან კეთილ ბიძიებს, რომლებიც მოგვიგვარებენ აბსოლიტურად ყველაფერს.

ეს ასე არ ხდება, არანაირი მესია არ არსებობ!

მე გთავაზობთ, რომ გავაერთიანოთ ჩვენი ენერგია, ყველამ ვიგრძნოთ პასუხისმგებლობა და ეს უზარმაზარი ძალა, უზარმაზარი ენერგია მივმართოდ არა ვიღაცის დამხობისკენ ან რაღაცის დანგრევისკენ, არამედ, ნაბიჯ-ნაბიჯ, ამ ქვეყნის წინსვლისკენ და ამ ქვეყნის წარმატებისკენ” – აღნიშნა ალეკო ელისაშვილმა.

ამასთან დაკავშირებით დედაქალაქის მერობის ყოფილ კანდიდატს აუცილებლად მიაჩნია ახალი ძალის შექმნა, რომელიც დაკომპლექტდება პროფესიონალი, კვალიფიციური, პატიოსანი, კეთილსინდისიერი ადამიანებით, რომლებსაც უყვართ სამშობლო, სურთ გააძლიერონ ერთმანეთი და ქვეყანა უკეთესი მომავლისკენ წაიყვანონ:

“დღეს ჩვენ ვიწყებთ სამოქალაქო მოძრაობას, წარმოგიდგენთ ჩემს რამდენიმე თანამოაზრეს, თანაგუნდელს და მივმართავ მთელ საქართველოს, რომ ნებისმიერი შეიძლება გახდეს ჩვენი გუნდის წევრი.

ჩვენ ვიწყებთ გუნდის, “სამოქალაქო მოძრაობის” წევრების შეგროვებას, ძებნას მთელ საქართველოში. ჩვენ ვეძებთ კვალიფიციურ და, რაც მთავარია, კეთილსინდისიერ ადამიანებს. ჩვენ ვეძებთ ადამიანებს, რომლებიც არიან პროფესიონალები და პატიოსანი ადამიანები, რომლებსაც უყვართ ეს ქვეყანა, რომლებსაც უნდა, რომ თავიანთი მცირე თუ დიდი ენერგია შეუერთონ სხვის ენერგიას, მცირე თუ დიდი ცოდნა შეუერთონ სხვისას, ასე გავაძლიეროთ ერთმანეთი და ნაბიჯ-ნაბიჯ, ნელ-ნელა წავიყვანოთ ქვეყანა უკეთესი მომავლისკენ.“

2018 წლის 7 დეკემბერს საქართველოს სახალხო დამცველმა ნინო ლომჯარიამ წლის შემაჯამებელი პრესკონფერენცია გამართა, სადაც საქართველოში 2018 წელს ადამიანის უფლებათა დაცვის მდგომარეობა მიმოიხილა, ჟურნალისტებს სახალხო დამცველის აპარატის მიერ განხილული საქმეების სტატისტიკა გააცნო და მასზე დაყრდნობით მთავარი ტენდენციები გამოყო.

წლის მთავარი შეჯამება სახალხო დამცველმა სიცოცხლის უფლების რეალიზაციასთან დაკავშირებული პრობლემებით დაიწყო, ხაზი გაუსვა ხორავას ქუჩისა და თემირლან მაჩალიკაშვილის საქმეებს. აღნიშნა, რომ ამ საქმეებმა გამოძიების კუთხით არსებული მნიშვნელოვანი სისტემური პრობლემები გამოავლინა, რომლებიც სწრაფ და ეფექტურ გამოსწორებას საჭიროებს.

მიმდინარე წლის 10 თვის მონაცემებით, ბავშვის უფლებების დარღვევის 700-მდე შესწავლილი ფაქტიდან უმრავლესობა ბავშვების მიმართ ძალადობას, სიღარიბესა და არასათანადო სოციალურ მდგომარეობას შეეხებოდა. ნინო ლომჯარიას განცხადებით ყველაზე მოწყვლად ჯგუფს ქუჩაში მცხოვრები და მომუშავე ბავშვები წარმოადგენს.

არაადამიანურ და დამამცირებელ მოპყრობას უთანაბრდება ზოგიერთ ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში არსებული ფიზიკური გარემო. სახალხო დამცველი განსაკუთრებით მწვავედ გამოყოფს ბედიანისა და ხონის ფსიქიატრიულ დაწესებულებებში არსებულ მდგომარეობას.

ნინო ლომჯარიამ თავის გამოსვლაში აღნიშნა, რომ მიუხედავად მნიშვნელოვანი წინსვლისა, კვლავ რჩება გარკვეული პრობლემები პატიმრების უფლებრივი მდგომარეობის დაცვის თვალსაზრისით. ისაუბრა კონფლიქტებით დაზარალებულ პირთა უფლებებზე, მათ უსაფრთხოებაზე, სოციალურ სიდუხჭირესა და უკანონო დაკავებებზე.

სახალხო დამცველმა შეაფასა საპრეზიდენტო არჩევნებისათვის მიმდინარე კამნაპანია, შეკრების და მანიფესტაციის უფლება, მათ შორის აქციის მონაწილეთათვის კარვების გაშლის შეზღუდვის შემთხვევები. ისაუბრა ქვეყანაში შრომის უსაფრთხოების კუთხით არსებულ მდგომარეობაზე, კანონმდებლობისა და საკანონმდებლო რეგულაციების დახვეწის აუცილებლობაზე, შრომითი მოვალეობების შესრულებისას დაშავებულ და გარდაცვლილ ადამიანებზე; ეროვნული და რელიგიური უმცირესობების წინაშე მდგარ პრობლემებზე.

არაერთი გამოწვევის წინაშე დგას თანასწორობის უფლების დაცვა. არ განხორციელებულა საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც დისკრიმინაციის წინააღმდეგ ბრძოლის მიზნით უფრო ეფექტურს გახდიდა სახალხო დამცველის მანდატს. ყველაზე დაუცველ ჯგუფებად, წინა წლების მსგავსად, კვლავ ქალები, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირები და ლგბტ+ თემის წარმომადგენლები რჩებიან.

გამოსვლაში ყურადღება გაამახვილა ჯანმრთელობის დაცვისა და ჯანსაღ გარემოში ცხოვრების უფლების მნიშვნელობაზე, უსახლკარო პირთა სათანადო საცხოვრებლით უზრუნველყოფის უფლების რეალიზების, ასევე ლტოლვილთა უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვის უზრუნველყოფის საკითხებზე. ხაზი გაუსვა თავდაცვის სფეროში ადამიანის უფლებების დაცვისკენ მიმართული ღონისძიებების მნიშვნელობას.

პრესკონფერენციის დასასრულს ნინო ლომჯარიამ აღნიშნა, რომ უკვე 5 თვეა, რაც სახალხო დამცველის აპარატი, ძირითადი შენობის ავარიულობის გამო, ნაქირავებ ფართში აგრძელებს საქმიანობას. ომბუდსმენმა იმედი გამოთქვა, რომ მისი ძალისხმევა და სახელმწიფო უწყებების წარმომადგენლებთან ინტენსიური კომუნიკაცია შედეგს გამოიღებს და შეძლებისდაგვარად მოკლე დროში გამოიძებნება მუდმივი შენობა სახალხო დამცველის აპარატისთვის.

ქრონიკული დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტების პროგრამის განხორციელებასთან დაკავშირებით საკუთარ მოსაზრებებს აფიქსირებს გაერთიანებული ოპოზიცია “ძალა ერთობაშია”-ს წევრი, ჯანდაცვის პოლიტიკისა და მართვის სპეციალისტი, მედიცინის დოქტორი სერგო ჩიხლაძე.

 სერგო ჩიხლაძის აზრით, მიმდინარე წელს კვლავ ჩავარდა ზემოაღნიშნული პროგრამა, ხოლო არაეფექტურობის ძირითად მიზეზად პროგრამის არასწორ დიზაინსა და ცუდი მენეჯმენტს ასახელებს.

2017 წელს ჯანდაცვის სამინისტრომ დაიწყო  ქრონიკული დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტებით უზრუნველყოფის პროგრამა. პროგრამის განხორციელების  მაჩვენებელი 2017 წელს კატასტროფულად დაბალი იყო. ნაცვლად 200 000 ადამიანისა ისარგებლა მხოლოდ 13 000-მა, რაც არის დასახული ინდიკატორის მხოლოდ 6.5%.

2018 წელს პროგრამის ბიუჯეტი კიდევ უფრო გაიზარდა და 10 მილიონით განისაზღვრა. გაიზარდა ასევე მედიკამენტების ჩამონათვალი. სამწუხაროდ, პროგრამის ათვისება 2018 წელსაც კრიტიკულზე უფრო დაბალია. 2018 წლის 5 დეკემბერის მონაცემებით გამოყოფილი 10 მილიონიდან ათვისებულია მხოლოდ 592 ათასი ლარი, ანუ 6% ზე ნაკლები.

სერგო ჩიხლაძის აზრით, ის ხარვეზები, რაც პროგრამას ჰქონდა 2017 წელს, არ აღმოფხვრილა არც 2018 წელს. მიუხედავად სპეციალისტების და ექსპერტების არაერთი მოწოდებისა და რჩევებისა, ჯანდაცვის სამინისტრომ კვლავ არ გაითვალისწინა მათი მოწოდება და ეს მეტად საჭირო პროგრამა კვლავ ჩავარდა. და ეს მაშინ, როდესაც მედიკამენტებით უზრუნველყოფის საკითხი ყველაზე მძიმედ ტვირთად აწვება ჩვენს მოსახლეობას.

პროგრამის ჩავარდნის მიზეზად რამდენიმე ფაქტორს ასახელებს სერგო ჩიხლაძე. ესაა, პროგრამის არასწორი დიზაინი, ცუდი დაგეგმარება, ცუდად წარმოებული საინფორმაციო კამპანია და ასევე არაეფექტური მენეჯმენტი.  სერგო ჩიხლაძის აზრით, პროგრამის გამართულად მუშაობისთვის საჭიროა სასწრაფოდ დაიწყოს ასევე პირველადი ჯანდაცვის რგოლის რეფორმირება. ოჯახის და სოფლის ექიმების ჩართულობა კრიტიკულია მსგავსი პროგრამების წარმატებით განხორციელების საქმეში.

საქართველოს ავიაბაზარზე არსებულ პრობლემებთან დაკავშირებით “HUB Georgia“-ს აღმასრულებელი დირექტორი, ვასო ურუშაძე განცხადებას ავრცელებს:

“ბოლოს განვითარებული მოვლენებიდან გამომდინარე, რომელიც ქართულ ავიაკომპანია Myway Airlines-ს უკავშირდებოდა, კიდევ ერთხელ გამოჩნდა, რომ საქართველოს ავია ბაზარზე ჯანსაღი კონკურენციის პრობლემაა.  კერძოდ, საუბარია Myway Airlines-ის მიერ რეისების შეჩერებაზე, რის შესახებაც ცნობილი გასულ კვირას გახდა.

Myway Airlines-ს ხელმძღვანელობა ფრენების შეწყვეტის ოფიციალურ მიზეზად ზამთარში მგზავრთნაკადის  შემცირებას ასახელებს, მაგრამ  მათივე განცხადებებიდან ნათლად ჩანს, რომ პრობლემა ბევრად მასშტაბურია და ავია ბაზარზე არაჯანსაღი კონკურენციაა.

ჩვენ არაერთხელ ვიყავით მომსწრენი საქართველოს ავია ბაზარზე არსებული რყევებისა, მიუხედავად არაერთი მცდელობისა, საქართველოში დაფუძნებულიყო ახალი ავიაკომპანია და მათ თავი დაემკვიდრებინათ, წარუმატებელი აღმოჩნდა. შეგვიძლია გავიხსენოთ ქართული ავიაკომპანიები  Fly Georgia, AEROVISTA, AIR Caucasus, AIR Georgia და სხვა, რომლებმაც მიუხედავად დიდი მცდელობისა, საქართველოს ავია ბაზარზე თავი ვერ დაიმკვიდრეს.  ჩვენ ასევე შეგვიძლია გავიხსენოთ ქართული წამყვანი  ავიაკომპანია Georgian Airways-ის ქეისიც, როცა ის რუსული ავიაკომპანიების მხრიდან  დემპინგური ფასების გამო  ზეწოლას განიცდიდა და  მათთან  არაჯანსაღ კონკურენციაში პაექრობა უწევდა.

ბოლო წლების საქართველოს ავიაციის ბაზრის კვლევისა და ანალიზის საფუძველზე, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ დღეს ქართულ ავია ბაზარზე არსებული გარემო არაჯანსაღია და  ეროვნულ ავიაკომპანიებთან მიმართებაში არამეგობრულია. არადა, სწორედ ეროვნული ავიაკომპანიების სიძლიერე და ჯანსაღი კონკურენცია არის ავიაციის სექტორის განვითარების ერთადერთი შესაძლებლობა.

გარდა სხვადასხვა კონკურენციის შემაფერხებელი და ხელის შემშლელი  ფაქტორებისა, ჩვენ გვაქვს ინფორმაცია, რომ საქართველოს მთავრობა ხელოვნურად ერევა საქართველოს ავია ბაზარზე, რაც სხვადასხვა ავიაკომპანიების მიმართ გარკვეულ პრეფერენციებში და ფინანსურ  მხარდაჭერაში გამოიხატება. ეს პირდაპირ წინააღმდეგობაში მოდის ჯანსაღი კონკურენციის პრინციპებთან და არღვევს საქართველოს კანონს კონკურენციის შესახებ.

გარდა ამისა, საქართველოსა და ევროკავშირს ავიაციის სექტორში გაფორმებული აქვს არაერთი   შეთანხმება,  რითაც საქართველოზე  ევროპის სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოს (EASA) სტანდარტები ვრცელდება.  ჯანსაღი კონკურენციის პრინციპებიდან გამომდინარე, არსებული სტანდარტები კატეგორიულად ეწინააღმდეგება სახელმწიფოს მხრიდან კერძო ავიაკომპანიების ფინანსურ მხარდაჭერას და პირდაპირ, თუ ირიბ დოტაციას. სახელმწიფოს მხრიდან, კერძო ავიაკომპანიის მიმართ, ნებისმიერი ფინანსური მხარდაჭერა თავისუფალ ბაზარზე უხეშ ჩარევად და კონკურენციის შეზღუდვად აღიქმება. ეს ფაქტორი იწვევს რყევებს კერძო ავიაციის ბაზარზე და ქმნის არაჯანსაღ გარემოს, რომელიც საბოლოო ჯამში აფერხებს განვითარებას.

არასამთავრობო ორგანიზაცია  „HUB Georgia” საჯაროდ და წერილობით მიმართავს საქართველოს მთავრობას, კერძოდ ეკონომიკის სამინისტროს, მეტი თვალსაჩინოებისთვის და სიცხადისთვის გასაჯაროვდეს 2012 წლიდან დღემდე, რომელი ადგილობრივი და საერთაშორისო ავიაკომპანიები სარგებლობენ სახელმწიფოს მხრიდან სხვადასხვა პრეფერენციებით და ფინანსური მხარდაჭერით. ასევე, გასაჯაროვდეს თბილისის, ბათუმის და ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტების სატარიფო პოლიტიკა და სახელმწიფოს მხრიდან დაწესებული გადასახადები სხვადასხვა ავიაკომპანიებთან მიმართებაში.

კიდევ ერთხელ აღვნიშნავთ, რომ სახელმწიფოს მხრიდან კერძო სექტორში ხელოვნური ჩარევა არასწორია და ეს არის კონკურენციის წინააღმდეგ გადადგმული ნაბიჯი, რაც აფერხებს დარგის განვითარებას. ავიაციის სექტორის განვითარებისთვის სახელმწიფოს მხრიდან მნიშვნელოვანია სწორი პოლიტიკის გატარება, პირველ რიგში ყველასთვის თანაბარი პირობების შექმნა და ჯანსაღი კონკურენტუნარიანი გარემოს ჩამოყალიბება, რაც უნდა გამოიხატებოდეს  განვითარების გრძელვადიანი სტრატეგიის არსებობაში, გადასახადების ლიბერალიზაციაში, ნაკლებ ბიუროკრატიაში, მაღალი უსაფრთხოების სტანდარტების დანერგვაში, ინფრასტრუქტურის განვითარებაში და მიმზიდველი საინვესტიციო კლიმატის ჩამოყალიბებაში.

და ყველაზე მნიშვნელოვანი –  საქართველოს უნდა ქონდეს ჰაბის ჩამოყალიბებაზე ორიენტირებული ადგილობრივი და საერთაშორისო პოლიტიკა, რაც იქნება საქართველოს ავიაციის სექტორის და მთლიანად ეკონომიკური განვითარების შესაძლებლობა.”

რამდენიმე საათის წინ ცნობილი გახდა, რომ 50 წლის ასაკში, მოულოდნელად, გარდაიცვალა გაერთიანებული ოპოზიცია “ძალა ერთობაშია”-ს წევრი ნიკა რურუა.

ნიკა რურუა იყო ორი მოწვევის დეპუტატი, პარლამენტის წევრობისას იყო თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარის პირველი მოადგილე და იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის წევრი, ასევე ნატოს საპარლამენტო ასამბლეაში საქართველოს პარლამენტის დელეგაციის თავმჯდომარე. აღმასრულებელ ხელისუფლებაში ეკავა კულტურისა, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის მინისტრის პოსტი.

ნიკა რურუა თანამოაზრეებთან ერთად ხელმძღვანელობდა საქართველოს ეროვნული გმირის ქაიხოსრო (ქაქუცა) ჩოლოყაშვილის სამშობლოში გადმოსვენების და მთაწმინდის პანთეონში მისი დაკრძალვის პროცესს.

ქ. თბილისის მერიის საქმიანობის ანგარიში შვიდ ძირითად მიმართულებას – ურბანული განვითარების, სატრანსპორტო, სოციალური, ეკონომიკური, გარემოს დაცვის, განათლების, კულტურის, ჯანსაღი ცხოვრების წესისა და ახალგაზრდობის, ასევე, მართვის პოლიტიკას მოიცავს.

კახა კალაძემ ანგარიშის პრეზენტაციისას, დედაქალაქში განხორციელებულ მნიშვნელოვან ცვლილებებზე ისაუბრა და ცენტრალურ ხელისუფლებას მერიის მიერ დაგეგმილი პროექტების მხარდაჭერისთვის მადლობა გადაუხადა.

ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, დედაქალაქში მართვის პოლიტიკის მიმართულებით, რამდენიმე მნიშვნელოვანი პროექტი და რეფორმა განხორციელდა. კერძოდ, შეიქმნა ურბანული განვითარების სამსახური; განისაზღვრა სატრანსპორტო და გარემოს დაცვის პოლიტიკაზე პასუხისმგებელი სამსახურები – შეიქმნა „ეკოსერვის ჯგუფი“ და მოხდა ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის რებრენდინგი; განხორციელდა ტაქსების რეფორმა; გამკაცრდა სამშენებლო უსაფრთხოების ნორმები; გამკაცრდა სანქციები ცხოველთა სასტიკ მოპყრობაზე; სამართლებრივი მიმართულებით, მნიშვნელოვანი რეფორმა გატარდა ელექტროძრავიანი მიკრო და დიდი ავტობუსების იმპორტისა და რეალიზაციის დამატებული ღირებულების გადასახადისგან გათავისუფლების შესახებ; შეიქმნა სპეციალური პლატფორმა „შენი იდეა ქალაქის მერს“; ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობების განვითარების ხელშეწყობის პროგრამის ფარგლებში, 1 256 პროექტი დაფინანსდა; დამტკიცდა 50-ზე მეტი სახეობის იმ ხე-მცენარეთა ჩამონათვალი, რომლებიც დედაქალაქში, სხვადასხვა ლოკაციებზე დაირგვება.

ურბანული პოლიტიკის მიმართულებით, ძველ თბილისში მასშტაბური პროექტების განხორციელება დაიწყო. ორბელიანის მოედნის რეაბილიტაციისთვის დაახლოებით, 70 მილიონი ლარი დაიხარჯება. აღნიშნულ ლოკაციაზე ხორციელდება 150 ავტომანქანაზე გათვლილი მიწისქვეშა პარკინგის პროექტი. დასრულებულია კომუნიკაციების მოწესრიგება; გუდიაშვილის მოედნის რეაბილიტაციისთვის დაახლოებით, 50 მილიონი ლარი დაიხარჯება, რომლის ფარგლებშიც, 20-მდე შენობა-ნაგებობის რეაბილიტაცია მოხდება.

თბილისში კაპიტალურად შეკეთდა და რეაბილიტაცია ჩაუტარდა 1 683 539 კვ.მ გზის საფარს, რისთვისაც დედაქალაქის ბიუჯეტიდან 135 744 331 ლარი დაიხარჯა; გზების აღდგენა-რეაბილიტაციის მასშტაბური სამუშაოები დასრულებულია 12 ქუჩაზე; მიმდინარეობს მიწისქვეშა კომუნიკაციების მოწესრიგება, რისთვისაც თბილისის ათივე რაიონში 3 401 571 ლარი დაიხარჯა; მიმდინარეობს მარშალ გელოვანის გამზირისა და სარაჯიშვილის ქუჩის დამაკავშირებელი ორდონიანი კვანძის, ასევე, ზემო და ქვემო ფონიჭალის დამაკავშირებელი გვირაბის მშენებლობა; ხორციელდება ვარკეთილისა და მდინარე გლდანულაზე გადასასვლელი ხიდების რეაბილიტაცია; დასრულდა, როგორც მდინარე ვერეზე, უნივერსიტეტის მაღლივ კორპუსთან მდებარე ხიდის რეაბილიტაცია-რეკონსტრუქცია, ისე, ცინცაძე-კარტოზიას ქუჩების გადაკვეთაზე ახალი სატრანსპორტო კვანძის მშენებლობა.

მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგა ასევე, გარემოს დაცვის პოლიტიკის მხრივ. კერძოდ, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, 251 მისამართზე პარკებისა და სკვერების მოწყობა-რეაბილიტაცია განხორციელდა, რისთვისაც დედაქალაქის ბიუჯეტიდან 11 932 894 ლარი დაიხარჯა; მოეწყო ოთხი დიდი პარკი – გოძიაშვილის, გლდანში, ბერი გაბრიელ სალოსის გამზირსა და წურწუმიას ქუჩებზე მდებარე პარკები; 349 მისამართზე სპორტული, საბავშვო-გასართობი მოედნები და ფიტნეს ზონები მოეწყო, რისთვისაც ბიუჯეტიდან 7 345 293 ლარი დაიხარჯა; მოსახლეობის სურვილის შესაბამისად, აღებულია 224 ავტოფარეხი; შემუშავდა მუნიციპალური ნარჩენების მართვის სამოქმედო გეგმა და სტრატეგია, რომლის ფარგლებში, ნარჩენების სეპარირებისთვის განკუთვნილი ურნების განთავსება დაიწყო.

სატრანსპორტო სისტემის მოწესრიგებისა და აღნიშნული პოლიტიკის გაუმჯობესების მიზნით, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, დედაქალაქის მერიამ რამდენიმე მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელება დაიწყო. კერძოდ, არსებული ავტობუსების პარკი 2019 წლის ბოლოსთვის სრულად ჩანაცვლდება; უკვე შეძენილია დიზელზე მომუშავე ევრო 6, MAN-ის ფირმის 10-მეტრიანი 90 ახალი ავტობუსი; ასევე, დასრულდა 220 ერთეული დიზელისძრავიანი რვამეტრიანი ავტობუსის შესყიდვის სატენდერო პროცედურა; 2019 წლისთვის მზადდება ტენდერი 240 ერთეული CNG და ელექტროძრავზე მომუშავე რვა და 10-მეტრიანი ავტობუსის შესაძენად; ავტობუსების ჩანაცვლების პროგრამის ფარგლებში, საერთო ჯამში 750 ერთეული ავტობუსის შეძენა მოხდება, რომელიც არსებულ ძველ ავტობუსებს სრულად ჩაანაცვლებს და მათ რაოდენობას 200 ერთეულით გაზრდის; 2018-2021 წლებში თბილისის „მეტროპოლიტენს“ ჯამში, დაემატება 12 ახალი, თანამედროვე სტანდარტის შესაბამისი შემადგენლობა; განვითარდება დამოუკიდებელი მიწისზედა მეტროს ხაზი, რომელიც მეტროსადგურ „სამგორიდან“ აეროპორტის ჩათვლით, ლილოს ბაზრობამდე რვა ახალ სადგურს დააკავშირებს; ხორციელდება თბილისის მეტროს რუსთავთან დაკავშირების ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევა.

რაც შეეხება ამ მიმართულებით ბოლო ერთი წლის განმავლობაში განხორციელებულ სხვა სიახლეებს, ხელშეკრულება გაუქმდა კომპანია „სითი პარკთან“ და პარკირების მართვის სისტემა თბილისის სატრანსპორტო კომპანიას გადაეცა; ამოქმედდა თბილისის პარკინგის მომსახურების სერვის ცენტრი; გამოიცვალა პარკინგის 9000 ნიშანი; დაიხაზა და კეთილმოეწყო 8 000 კვ.მ პარკირების ადგილი; ტაქსით მომსახურებაზე ნებართვის გაცემა დაიწყო; ეკოლოგიური ტრანსპორტის განვითარების მიზნით დაწესდა შეღავათები – ჰიბრიდული ავტომანქანის შემთხვევაში, ნებართვის მოსაკრებელი ნახევრდება, ხოლო ელექტროტრანსპორტის შემთხვევაში, სანებართვო მოსაკრებლისგან სრულად ათავისუფლებს; რეგისტრაციაგავლილი ტაქსებისთვის, უკვე გამოიყო სპეციალური, უფასო საპარკინგე ადგილები; ავტომანქანებზე გამოიყოფა სარეკლამო ადგილები; მძღოლებს უფასოდ გადაეცემათ ტაქსის მანათობელი ნიშნები, ქიმწმენდისა და ღებვის ვაუჩერები.

განათლების, კულტურის, ჯანსაღი ცხოვრების წესისა და ახალგაზრდობის პოლიტიკის მიმართულებით, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, ნიკოლოზ ბარათაშვილის, კოტე და სოსო წერეთლების მემორიალური სახლ-მუზეუმების აღდგენა, ასევე, ილია ჭავჭავაძის მემორიალურ-ლიტერატურული მუზეუმის სრული რეაბილიტაცია დასრულდა; დაიწყო სახელოვნებო სკოლებისა და მოსწავლე-ახალგაზრდობის სახლების მასშტაბური ინფრასტრუქტურული სამუშაოები და მათი ახალი ინვენტარით, ინსტრუმენტებითა და უსაფრთხოების სისტემით აღჭურვა; გაიხსნა გლდანი-ნაძალადევის კომპლექსური სპორტული ცენტრი, რომელიც 1 200-ზე მეტ ბენეფიციარზეა გათვლილი; დასრულდა ვარკეთილსა და დიდ დიღომში მულტიფუნქციური სპორტული კომპლექსების მშენებლობის პროექტებზე მუშაობა; დაფინანსდა 85 საგანმანათლებლო და ახალგაზრდული პროექტი, რომელშიც მონაწილეობა   30 000-მდე   სტუდენტმა და   ახალგაზრდამ მიიღო; დედაქალაქში თანამედროვე სტანდარტებისა და შშმ პირთათვის ადაპტირებული 11 საბავშვო ბაგა-ბაღი გაიხსნა, ხოლო მასშტაბური სარემონტო სამუშაოები თბილისის 38 საბავშვო ბაგა-ბაღში ჩატარდა.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულება, რომელსაც გარკვეული ცვლილებები შეეხო, ჯანდაცვისა და სოციალური პოლიტიკაა, რომლის ფარგლებშიც, 411 ოჯახს საცხოვრებელი ფართები სიმბოლურ ფასად დაუკანონდა; თბილისის მერიის ჯანდაცვისა და სოციალური მომსახურების საქალაქო სამსახურმა 2018 წელს ოპერაცია და მედიკამენტები 30 000 ადამიანს დაუფინანსა; თბილისის ათივე რაიონში სოციალური პროგრამებით 169 257 ბენეფიციარმა ისარგებლა, რისთვისაც 34 655 319 ლარი დაიხარჯა; სამედიცინო და სხვა სოციალური საჭიროებების დახმარების მიღებისთვის გამარტივდა შესაბამისი პროცედურა; გაფართოვდა „დაავადებათა სკრინინგის“ პროგრამა და დაემატა სამი ახალი მაღალტექნოლოგიური მამოგრაფი; ტრანსპლანტაციის პროგრამას დაემატა ღვიძლის ტრანსპლანტაციის კომპონენტი, რომელსაც მერია 60 000 ლარით აფინანსებს.

თბილისის მომავალი წლის ბიუჯეტი, რაც ეკონომიკური პოლიტიკის განვითარების მიმართულებით, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაბიჯია, 921 მილიონი ლარით განისაზღვრა, თუმცა სპეციალური ტრანსფერების შემდეგ, მილიარდ ლარს გადააჭარბებს; აქედან 35% – 327 მლნ ლარი ჯანდაცვისა და სოციალური მიმართულებით დაიხარჯება, ინფრასტრუქტურისთვის გათვალისწინებულია 455 მლნ ლარი, ეკოლოგიისთვის – 88 მლნ ლარი, გამწვანებისთვის კი – 26 მლნ ლარი გამოიყოფა; მიმდინარეობს პროექტი – „თბილისური ბაზარი“, პროექტ „რადიოქალაქის“ განხორციელება კი, უახლოეს მომავალში იგეგმება; მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობის მიზნით, ამოქმედდა ბიზნეს აქსელერატორი, რომლითაც მცირე მეწარმეებისთვის ბრუნვის გადასახადი ხუთჯერ მცირდება; მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადაიდგა ღამის ეკონომიკის განვითარების მიმართულებით – ამოქმედდა „ღამის ავტობუსი“, ჩატარდა ღამის ეკონომიკის საერთაშორისო ფორუმი, რომლის ფარგლებშიც, ასევე, ფესტივალი neWon გაიმართა.

თბილისის მერის საქმიანობის ერთი წლის ანგარიშის პრეზენტაცია საგამოფენო ცენტრ „ექსპო ჯორჯიაში“ გაიმართა, რომელსაც პრემიერ-მინისტრი მამუკა ბახტაძე, პარლამენტის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე, საკრებულოს თავმჯდომარე გიორგი ტყემალაძე, მინისტრთა კაბინეტის წევრები, პარლამენტისა და საკრებულოს დეპუტატები და დიპლომატიური კორპუსის წარმომადგენლები დაესწრნენ.

1 წელი გავიდა ტრაგედიიდან, რომელმაც შეძრა სრულიად საქართველო, ხოლო მას შემდეგ განვითარებულმა მოვლენებმა, განსაკუთრებით ხელისუფლების მხრიდან განხორციელებულმა ცალკეულმა ქმედებებმა და შვილმოკლული მშობლების მრავალთვიანმა საპროტესტო აქციებმა სერიოზული კვალი დატოვეს ქვეყნის ცხოვრებაში.

ხორავას ქუჩაზე მომხდარ ტრაგედიას იხსენებს  და საზოგადოებას თავის ტკივილზე მოუთხრობს მოკლული დათო სარალიძის მამა.

“ერთი წელი გავიდა იმ დაწყევლილი დღიდან მამი როცა ბოლოჯერ ვილაპარაკეთ, მას მერე შენი ხმა აღარ გამიგონია, მას მერე ყოველდღე გეძებ შენს ოთახში, ყოველ დღე გეძებ მაგრამ მხოლოდ შენს ფოტოებს და ნივთებს ვაწყდები ყველგან, მას შემდეგ…

შენთან ერთად დაიმარხა და დასამარდა ყველაფერი რაც მახარებდა. იმ დაწყევლილ დღეს ჩაქრა შენი სიცოცხლე და თან წაიღე ჩვენიც…

ერთი წელი გავიდა მამი და შენი მკვლელები საქართველოს ხელისუფლებამ შეიფარა, ხელისუფლებამ დღეს შენი სახელის გადათელვა გადაწყვიტა, მაგრამ დაავიწყდათ რომ მე შენთან ვარ და შენი სახელისთვის მზად ვარ ჩემი თავი შენ გაჩუქო.

შენთან ერთად გაქრა 2017 წლის 1 დეკემბერს ის საქართველო რომელმაც შენ გაგწირა.

გაერთიანებული ოპოზიციის წევრი, „ეროვნულ დემოკრატიული პარტიის“ ლიდერი ბაჩუკი ქარდავა ამბობს, რომ საპრეზიდენტო არჩევნებზე ამომრჩეველმა პოლიტიკური რეალობა შეცვალა.

ედპ-ს ლიდერი აცხადებს, რომ დღეს არსებული მოცემულობით, პარლამენტში ძალთა ბალანსი ხალხში არსებულ განწყობას არ შეესაბამება.

ბაჩუკი ქარდავა ამ რეალობის გათვალისწინებით ამბობს, რომ მოქმედების დროა და პასუხისმგებლიანი ოპოზიცია ხალხის გვერდით უნდა დადგეს.

„ქართველმა ხალხმა მკაფიოდ გამოხატა პოზიცია, შეცვალა პოლიტიკური რეალობა, არ აირჩია მოღალატე მთავარსარდალი, უარი უთხრა ბიძინა ივანიშვილს, თუ ვინმე ამას ვერ ხედავს ან ბრმაა ან თავს იბრმავებს.

მოცემულება შეიქმნა, როცა პარლამენტში ძალთა ბალანსი არ შეესაბამება განწყობებს ხალხში, ხალხის განწყობად ვერ გაასაღებენ შსს-სა და ქუჩის კოალიციას, საოცარია, როდის შემდეგაა, რომ ქუჩა და პოლიცია ერთ მხარესაა და ადმინისტრაციასთან ერთად ხალხს ფეხებით შედგა?!

ბევრისგან მესმის ტერმინი „პასუხისმგებლიანი ოპოზიცია“, ასეთი ოპოზიცია, პირველ რიგში, ხალხის გვერდში დგას, დღეს საზოგადოემა უფრო აქტიურია, ვიდრე – ჩვენ. ივანიშვილმა ხალხს არჩევანის უფლება წაართვა, არ არსებობს უფრო დიდი ამოცანა, ვიდრე ამ ხალხისთვის ხელისუფლების არჩევის უფლების დაბრუნებაა. კონსტიტუცია იძლევა ამის საშუალებას. მოქმედების დროა და ვიმოქმედებთ კიდეც“, – აცხადებს ბაჩუკი ქარდავა.

რუსთაველის გამზირზე, პარლამენტის შენობის წინ შვილმოკლული მამებისა და მათი მხარდამჭერების ორგანიზებით გაიმართა თემირლან მაჩალიკაშვილის ხსოვნისადმი მიძღვნილი აქცია.

აქცია ემოციური გამოსვლების ფონზე მიმდინარეობდა. სიტყვით გამოსვლისას მალხაზ მაჩალიკაშვილი ხელისუფლებისგან მოითხოვდა კანონის აღსრულებას, დამნაშავეების დასჯას:

“თემირლანის მიმართ აღიარებული იქნას მისი უდანაშაულობა, სახელმწიფომ აღიაროს თავისი შეცდომა, დაისაჯოს ის ადამიანები – გომელაური, გოგაშვილი, ჩიმაკაძე და სხვები, ვინც არიან სისხლიან დანაშაულში გარეულები. დაისაჯონ ასევე პროკურატურაში, სამართალდამცავ ორგანოებში მომუშავეები, ვინც ხელს აფარებენ დამნაშავეებს, დათო სალარიძის მკვლელობის საქმეში.”

მალხაზ მაჩალიკაშვილის განცხადებით, სანამ ყველა დამნაშავე არ დაისჯება, არც ის და არც ზაზა სარალიძე არ შეწყვეტენ საპროტესტო აქციებს.

უდიდესი ტკივილითა და ემოციებით იყო აღსავსე თემირლანის დედისა და ბებიის გამოსვლები.

მედიკო მარგოშვილი, თემირლანის დედა: “ღმერთმა არავის ანახოს ბავშვის სიკვდილი, არცერთ დედას არ ვუსურვებ ჩემ მდგომარეობაში ყოფნას. ჩემ შვილს ოცნებები “ოცნებამ” წაართვა. ერთი წელია ვითხოვთ, ამ ხელისუფლებისგან, აღიარონ თავიანთი დანაშაული, მაგრამ ტყუილად, არანაირი რეაგირება არ ხდება ამ ხელისუფლებისგან. დღეს გამოვდივარ და თამამად ვიტყვი – ძირს ეს მკვლელი ხელისუფლება, ძირს მკვლელები, ძირს ეს სისტემა! არა მკვლელებს! არა ბანდიტებს! არა ყაჩაღებს!”

აღნიშნული აქციის პარალელურად, თავისუფლების მოედანზე, “საქართველოს პატრიოტთა ალიანსის” ორგანიზებით იმართებოდა საპრეზიდენტო კანდიდატ სალომე ზურაბიშვილის მხარდამჭერი და ნაციონალური მოძრაობის საწინააღმდეგო აქცია. ამასთან დაკავშირებით მედიკო მარგოშვილმა მიმართა ირმა ინაშვილს და მოუწოდა, მის გვერდით, შვილმოკლული დედის გვერდით დამდგარიყო.

ელენე მაჩალიკაშვილმა, თემირლანის ბებიამ, სიტყვით გამოსვლისას მადლობა გადაუხადა ქართველ ერს მისი ოჯახის ტრაგედიის გულთან ახლოს მიტანის გამო და გაიხსენა ის ტრაგიკული დღე, როცა მისი შვილიშვილის მისამართით სასიკვდილო გასროლა განხორციელდა. ელენე მაჩალიკაშვილი უნდობლობას უცხადებს ხელისუფლებას იმის გამო, რომ ზაზა სარალიძისა და მალხაზ მაჩალიკაშვილის რამდენიმე თვიან საპროტესტო აქციას შედეგი არ მოჰყვა და დამნაშავეები ჯერ კიდევ არ არიან დასჯილები.

აქციაზე მოსულებს სიტყვით მიმართა ულმობლად, სასტიკად მოკლული დათო სარალიძის მამამ, ზაზა სარალიძემ:

“ჩვენ აქ ვდგავართ იმისთვის, რომ ჩვენი შვილების მკვლელები იყვნენ დასჯილები და მე მგონია, რომ ყველა ადამიანს ესმის ეს. თუ ჩვენ გვინდა მშვიდობიან და სამართლიან ქვეყანაში ცხოვრება, ყველა მკვლელი უნდა იყოს დასჯილი, არა აქვს მნიშვნელობა თანამდებობის პირი იქნება ის თუ ჩვეულებრივი მოქალაქე. კანონი ყველასთვის კანონი უნდა იყოს! რატომ დადიან ჩემი შვილის მკვლელები გარეთ, რატომ არიან თემირლან მაჩალიკაშვილის მკვლელები გარეთ?! ჩვენ ამ ხელისუფლებას ვაიძულებს, რომ დასაჯოს ყველა დამნაშავე ან ვაიძულებთ რომ წავიდნენ სახლში და შემდეგ ყველა დამნაშავე ჩაჯდება ციხეში.”

აქციაზე სიტყვით გამოვიდნენ სხვა შვილმოკლული მშობლებიც. გამომსვლელები ხელისუფლებისგან უპირობოდ მოითხოვდნენ დამნაშავეების დასჯას. ყველა გამოსვლა ასევე უდიდესი ტკივილით იყო აღსავსე და მხარდაჭერას, სოლიდარობას უცხადებდნენ ერთმანეთს, სოლიდარობას უცხადებდნენ ტრაგიკულად დაღუპულ თემირლან მაჩალიკაშვილის ოჯახსა და ახლობლებს.

25 ნოემბერი თემირლან მაჩალიკაშვილის დაბადების დღეა.

დღეს იგი 20 წლის გახდებოდა…

17 არასამთავრობო ორგანიზაცია ეხმიანება ყალბი პირადობის მოწმობების შესაძლო დამზადების საქმეზე პროკურატურის დაინტერესებას, არასამთავრობო ორგანიზაციების მხრიდან წყაროს გამხელასთან დაკავშირებით. მესამე სექტორი მასში ხედავს ერთგვარი ზეწოლის ნიშნებს და არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლების მიმართ სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ირიბ გზავნილს. აღნიშნულთან დაკავშირებით არასამთავრობო ორგანიზაციები ერთობრივ განცხადებას ავრცელებენ:

“ხელმომწერი არასამთავრობო ორგანიზაციები უკიდურეს შეშფოთებას გამოვხატავთ საქართველოს მთავარი პროკურატურის მიერ 2018 წლის 21 ნოემბერს გავრცელებული განცხადების შინაარსის გამო, რომელიც ჩვენი კოლეგების მიმართ სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ ირიბ გზავნილს შეიცავს და  გამაფრთხილებელი შეტყობინებაა როგორც ჩვენთვის, ადამიანის უფლებათა სფეროში მომუშავე სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვს, ასევე ყველა იმ ადამიანისთვის, რომლებიც  ჩვენთან კონფიდენციალობის დაცვის პირობით თანამშრომლობენ და მნიშვნელოვან ინფორმაციას გვაწვდიან ადამიანის უფლებათა დარღვევების შესახებ.

მიგვაჩნია, რომ მთავარი პროკურატურის განცხადება გაგრძელებაა იმ მიზანმიმართული პოლიტიკის, რომელსაც ბოლო პერიოდია საქართველოს ხელისუფლება აქტიურად ეწევა იმ არასამთავრობო ორგანიზაციების წინააღმდეგ, რომლებიც მისი გავლენის ქვეშ არ არიან მოქცეულნი და აქტიურად იბრძვიან საქართველოში ადამიანის უფლებების დაცვის, კანონის უზენაესობის განმტკიცებისა და ქვეყნის ევრო-ატლანტიკური ინტეგრაციისთვის.  ხელისუფლება უკვე კარგახანია გასცდა არასამთავრობო ორგანიზაციათა კრიტიკის იმ ზღვარს, რაც დასაშვებია დემოკრატიულ საზოგადოებაში და როგორც ზემოხსენებულ განცხადებაში არაორაზროვნად ჩანს, უკვე საკუთარი რეპრესიული ინსტრუმენტების ამოქმედებას გეგმავს ჩვენი კოლეგებისა და იმ პირთა დაშინების მიზნით, რომლებიც ჩვენთან თანამშრომლობენ.

საქართველოში, 2004 წელს, „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონის მიღების შემდეგ, ვერ ვიხსენებთ შემთხვევას, რომ რომელიმე სახელმწიფო უწყებას ეჭქვეშ დაეყენებინოს უფლებადამცველების უფლება, აბსოლუტური პრივილეგიით იყოს დაცული მათი პროფესიული საიდუმლოების წყარო. მიგვაჩნია, რომ აღნიშნული უფლება დაცულია საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლით და გამოხატვის თავისუფლების განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს. “სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ” საქართველოს კანონი არაორაზროვნად იცავს უფლებადამცველების უფლებას უარი თქვას ინფორმაციის წყაროს გამხელაზე, კერძოდ:  “პროფესიული საიდუმლოების წყარო დაცულია აბსოლუტური პრივილეგიით და არავის არ აქვს უფლება, მოითხოვოს ამ წყაროს გამხელა.”

საქართველოს მთავარი პროკურატურა „სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის“ არასისტემური, კონსტიტუციის და ადამიანის უფლებათა საწინააღმდეგო ინტერპრეტაციის გამოყენებით ცდილობს ეს უფლება ეჭქვეშ დააყენოს და სასამართლოს მეშვეობით ბორკილები დაადოს ჩვენი საქმიანობის საზღვრებს. სამწუხაროა, რომ პროკურატურას ჩვენი კოლეგების მიერ მიცემული განმარტების მიუხედავად არ ესმის, რომ საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული პროცედურები და კომპეტენცია ვერ გახდება ჩვენთვის ამ უფლების შეზღუდვის საფუძველი. ჩვენ გვჯერა, რომ ვერც პროკურატურა და ვერც სასამართლო ხელისუფლება საბოლოო ჯამში ვერ შეძლებს ჩვენთვის ამ უფლების შეზღუდვას და ხაზგასმით ვაცხადებთ, რომ ადამიანის უფლებებზე წინ არასოდეს არ დავაყენებთ რომელიმე სახელმწიფო ორგანოს კომპეტენციას.

ხელისუფლების უნდა ესმოდეს, რომ მისი უფლებამოსილება, საბოლოო ჯამში, ემსახურება ადამიანის უფლებების კონსტიტუციით დადგენილ ფარგლებში სრულად და ადეკვატურად განხორციელებას, ეს არის ხელისუფლების, მისი სამივე შტოს უმთავრესი მიზანი, ადამიანის უფლებების არსიდან გამომდინარე ხელისუფლების კონსტიტუციური ვალდებულება. ხელისუფლების რომელიმე ორგანოს კომპეტენცია ვერ დაავიწროებს, შეცვლის, შეამცირებს ამა თუ იმ უფლების შინაარსს, რადგან ხელისუფლების ორგანოთა კომპეტენციების კანონით გაწერის მიზანი ზუსტად ადამიანის კონსტიტუციური უფლებების სრულად დაცვა და უზრუნველყოფაა. ამიტომ მიზნის მიღწევის საშუალება ვერ იქნება თავად მიზნის მიღწევის საწინააღმდეგო, მისი გამომრიცხავი.

შესაბამისად, მოვუწოდებთ საქართველოს მთავარ პროკურატურას, კარგად გაიაზროს ის პრინციპები, რომელიც განუყოფელია დემოკრატიული საზოგადოებისთვის,  საკუთარი კომპეტენცია და ფუქნციები განიხილოს არა ადამიანის უფლებებისგან მოწყვეტით, როგორც ეს ავტორიტარული სახელმწიფოების სამართალდამცავი ორგანოებისთვისაა დამახასიათებელი, არამედ ადამიანის უფლებებთან ერთიანობაში. დაუფიქრდეს იმ გამოუსწორებლად დამაზიანებელ შედეგებს, რომელიც მათივე განცხადებით გათვალისწინებულმა სამომავლო ნაბიჯებმა შესაძლოა მოუტანოს როგორც ადამიანის უფლებათა დაცვით საქმიანობას საქართველოში, ისე ქართულ, ჯერ კიდე მყიფე დემოკრატიას”.

საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა (GDI)
ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI)
დემოკრატიისა და უსაფრთხო განვითარების ინსტიტუტი (IDSD)
ღია საზოგადოების ფონდი (OSGF)
კონსტიტუციის 42-ე მუხლი
საფარი
ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC)
თანასწორობის მოძრაობა
ინიციატივა მოწყვლადი ჯგუფების რეაბილიტაციისთვის (RIVG)
პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის (PHR)
მედიის განვითარების ფონდი (MDF)
საქართველოს რეფორმების ასოციაცია (GRASS)
ადამიანის უფლებათა ცენტრი (HRC)
ცენტრი ემპათია
საქართველოს გაეროს ასოციაცია (UNAG)
ტოლერანტობისა და მრავალფეროვნების ინსტიტუტი (TDI)
წამების მსხვერპლთა ფსიქოსოციალური და სამედიცინო რეაბილიტაციის ცენტრი – GCRT.